Τρία κομπιούτερ, τρεις εποχές

Chess Challenger

Όταν γύρω στο 1980 ο αείμνηστος Βαγγέλης Γιαλούρης μάς έφερε στον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών τον παραπάνω υπολογιστή, όλοι νιώσαμε ένα δέος: ένας υπολογιστής που μπορούσε να παίζει σκάκι! Και μάλιστα όταν ένα από τα 10 επίπεδα που διέθετε το περιέγραφε στις οδηγίες ως "επίπεδο μαιτρ"!
Βρισκόμαστε λίγο μετά από την προϊστορική εποχή των σκακιστικών υπολογιστών. Νομίζω πως ο Chess Challenger πρέπει να ήταν το πρώτο κομπιούτερ αυτού του είδους που κυκλοφόρησε στη χώρα μας. Δημιούργημα της Fidelity Electronics, κυκλοφόρησε το 1978 και στο περίφημο "επίπεδο μαιτρ" έκανε πάνω από 2 ώρες (και λίγο λέω) για να παίξει μια κίνηση. Το επίπεδό του σε ΕΛΟ; Κάπου 1300... Γρήγορα τη χαρά αντικατέστησε η απελπισία.
Ο υπολογιστής είχε μια υποτυπώδη βιβλιοθήκη ανοιγμάτων. Αν θυμάμαι καλά έπαιζε 4-5 κινήσεις από Ισπανική, Σικελική, Γαλλική, Ιταλική, Γκαμπί της Βασίλισσας κι ελάχιστα άλλα ανοίγματα, κι αυτό ήταν όλο.
Να πάρουμε μια γεύση από το παιχνίδι του:

Στην παραπάνω θέση ο φίλος μου που είχε τα Μαύρα συνέχισε με 15...γ5. Μετά από αρκετή "σκέψη" ο υπολογιστής απάντησε 16. Βxδ7?? παραβλέποντας το 16...Αγ6 που κερδίζει αμέσως. Το τέλος ήταν 17. Βxε7 Βxβ2 ματ.

Πέρασαν τα χρόνια και το 1986 η Fidelity κυκλοφορεί τον παρακάτω:

Par Excellence

Εδώ τα πράγματα ήταν αισθητά βελτιωμένα. Η βιβλιοθήκη των ανοιγμάτων περιλάμβανε κάθε είδους άνοιγμα. Απλώς υπήρχαν συγκεκριμένες βαριάντες, που οι περισσότερες έφταναν σε μέτριο βάθος, και κάποιες λίγες, όπως π.χ. η κλειστή βαριάντα της Ισπανικής, σε αρκετά μεγάλο.
Ο Par Excellence διέθετε αρκετά επίπεδα με βάση το χρόνο σκέψης, και μπορούσε να "σκέφτεται" την ώρα που έπαιζες. Μπορούσε ακόμα να λύνει και σκακιστικά προβλήματα μέχρι 8 κινήσεις. Το ΕΛΟ του ήταν χονδρικά 1800 με 1900, καθόλου κακό για έναν μέτριο παίχτη.

Τέλος, το 1994 κυκλοφορεί η Novag to Sapphire.

Sapphire

Είμαστε ήδη στην αρχή της εποχής του Fritz και του Chessmaster, λίγο πριν από το Deep Blue, κι όλα δείχνουν ότι οι υπολογιστές που παίζουν αποκλειστικά σκάκι βαδίζουν προς το τέλος της καριέρας τους.
Το Sapphire ήταν αρκετά καλό. Μαζί με τον "μεγάλο του αδελφό", τον επιτραπέζιο Diamond, ήταν από τους πρώτους υπολογιστές που ξεπερνούσαν άνετα το 2000 ΕΛΟ. Η βιβλιοθήκη των ανοιγμάτων του δεν συγκρινόταν με τους προηγούμενους, μπορούσε να παίζει αρκετά καλά πολλά είδη φινάλε, γνώριζε όλους τους κανόνες της ισοπαλίας και είχε ενσωματωμένο ηλεκτρονικό χρονόμετρο που τηρούσε ευλαβικά τους χρόνους των διαφόρων επιπέδων.

Φυσικά όλα αυτά τα χρόνια κυκλοφόρησαν πολλοί ακόμα υπολογιστές, άλλοι καλοί, άλλοι όχι. Έγραψα ενδεικτικά γι' αυτούς τους τρεις, για να θυμηθούμε τι γινόταν μια εποχή που τώρα φαίνεται πια πολύ μακρινή. Πάντως τον πρώτο από αυτούς, ακόμα τον θυμάμαι με νοσταλγία.

Σημείωση: Μια πολύ ενδιαφέρουσα και κατατοπιστική εισαγωγή για το θέμα έχει γράψει ο Ηλίας Κουρκουνάκης στο βιβλίο του Σκάκι και σύγχρονη κοινωνία (Αθήνα 1995).