Η διαθήκη του Ερμενγκόλ του Α'
Το σκάκι ήρθε στην Ευρώπη από τους Άραβες γύρω στον 8ο με 9ο αιώνα. Μεγάλοι γνώστες του παιχνιδιού σατράντζ (το αραβικό σκάκι και πρόγονος του σημερινού σκακιού), οι Άραβες σοφοί είχαν φτάσει τη γνώση του σε μεγάλο βάθος. Περίφημες έχουν μείνει οι αραβικές "μανσούβες", δηλαδή τα προβλήματα του παιχνιδιού σατράντζ που κυκλοφορούσαν σε εκπληκτικής ποιότητος χειρόγραφα ήδη από το τέλος της 1ης χιλιετίας!
Η πρώτη χώρα που γνώρισε το σκάκι στην Ευρώπη ήταν η Ισπανία. Στην Ισπανία γράφτηκε το πρώτο σκακιστικό ευρωπαϊκό βιβλίο. Εκεί παίχθηκε η πρώτη παρτίδα με τους σημερινούς κανόνες. Εκεί, τέλος, διεξήχθη και το πρώτο τουρνουά στην ιστορία.
Η Καταλωνία ήταν από τα πρώτα ισπανικά κράτη που έκαναν τη γνωριμία με το σκάκι, πιθανότατα από το 950 περίπου, όταν ο Κόμης Ραμόν Μπορέλ ο Β' της Βαρκελώνης (Comte Ramón Borrell II de Barcelona, 927-992) είχε τις πρώτες επαφές του με τον χαλίφη Αντ Αλ Ραχμάν τον Γ' του περίφημου Χαλιφάτου της Κόρδοβας. Εκεί, στην κομητεία του Ουρζέλ (Comtat d'Urgell), κατά τα έτη 1008-1010, γράφτηκε και η πρώτη διαθήκη η οποία έχει αναφορά στο σκάκι, του Κόμη Ερμενγκόλ του Α' (Ermengol I de Urgell, 974-1010), και την οποία παρουσιάζουμε στη φωτογραφία (πιθανότατα από έκδοση, με την παρεμβολή λίγων σημειώσεων από κάποιον μελετητή).
Ο Ερμενγκόλ ο Α' ήταν άνθρωπος με βαθιά κουλτούρα. Άσκησε μια πολιτική ανοίγματος προς την Ευρώπη, πραγματοποιώντας ο ίδιος ταξίδια στη Ρώμη και προτρέποντας τους ευγενείς του να επισκέπτονται διάφορες περιοχές της Ισπανίας και της Γαλλίας. Μεγάλη προσωπικότητα της ανακατάληψης της Ισπανίας από τους Άραβες (Reconquista), σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια εκστρατείας εναντίον της Κόρδοβα το 1010.
Στο κέντρο του εγγράφου της διαθήκης του Ερμενγκόλ, γραμμένης στα λατινικά, διαβάζουμε: "Et ad Sancti Aegidici coenobio ipsa schacos ad ipsa opera de Ecclesia", δηλαδή "Και στο κοινόβιο (μοναστήρι) του Αγίου Αιγιδίου [δωρίζω] τα σκακιστικά μου κομμάτια για τα έργα της Εκκλησίας".
Πρόκειται για ένα πραγματικά ιστορικής αξίας έγγραφο.
Post scriptum.
Δεκτές οι τυχόν παρατηρήσεις για την απόδοση των ονομάτων.
Πηγές:
-http://www.ajedreznd.com/2006/medieval.htm
-http://es.wikipedia.org/wiki/Condado_de_Urgel
-http://ca.wikipedia.org/wiki/Ermengol_I_d%27Urgell
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗλία καλησπέρα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρέπει να διορθωθεί τ' όνομα του
Armengol από Ermengol, στο κείμενο που παραθέτεις.
Στο έγγραφο της διαθήκης, που συνοδεύει το κείμενό σου, στο τέλος του κειμένου υπάρχει γραμμένο στη λεζάντα τ' όνομά του. Θα το δεις εάν μεγενθύνεις την εικόνα. Στο βιβλίο μου, που τον αναφέρω, το βρήκα και από άλλη πηγή ως Armengol.
Θα προφερόταν Ερμεγκολ, εάν ήταν γραμμένο ως Aermengol.
Πολύ ωραία και ενδιαφέρουσα ανάρτηση κε Οικονομόπουλε !
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ αίσθηση μου (χωρίς να είμαι ειδικός σε θέματα ‘προέλευσης’ του παιγνιδιού ,για τα οποία έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά και αντικρουόμενα) είναι ότι μάλλον δεν μπορούμε να μιλάμε για μια γενική ‘εισροή’ του παιγνιδιού στην Ευρώπη μέσω Ισπανίας και αράβων γιατί για παράδειγμα το σκάκι στη Ρωσία (και από κει στις χώρες της ανατ.ευρωπης) μάλλον εισήχθη από ανατολικά (Περσία ή Ινδία) γι’αυτό και π.χ ο Αξιωματικός στα ρώσικα λέγεται μέχρι σήμερα ‘Ελέφαντας’ , η Ντάμα ‘Βεζύρης’ κ.λ.π.
@papaveri
ΑπάντησηΔιαγραφή"Ermengol" είναι το όνομά του, κι επίσης αναφέρεται από μερικές πηγές ως "Armengol". Κι επειδή είναι Καταλανός, δεν θα χρειαζόταν να γραφεί λατινιστί ως "Aermengol" για να προφέρεται με [e].
Πάντως η καταλανική βικιπαίδεια αναφέρει το εξής: Ermengol I d'Urgell, anomenat el de Còrdova (975 - Còrdova 1010), infant de Barcelona i comte d'Urgell (992-1010)
Η αναφορά του ως "Armengol" στη λεζάντα θα πρέπει να οφείλεται στην εκδοχή του συγκεκριμένου μελετητή.
@Rizopoulos
Σας ευχαριστώ πολύ! Για το θέμα της εισαγωγής του σκακιού στην Ευρώπη από άλλη χώρα πλην της Ισπανίας θα προτιμούσα να ακούσω την άποψη κάποιου πιο ειδικού από εμένα. Δεν μου φαίνεται πάντως πιθανό να μην είναι η Ισπανία.