Άντολφ Άντερσσεν

Ο Άντολφ Άντερσσεν (Adolf Anderssen, 1818-1879) ήταν μια θρυλική μορφή στην ιστορία του σκακιού. Υπήρξε ίσως ο κορυφαίος συνδυαστικός παίχτης του 19ου αιώνα και θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της «ρομαντικής σχολής» του σκακιού, δηλαδή των παιχτών εκείνων που έπαιζαν φανταχτερό παιχνίδι, με πολλές θυσίες που (αν έπιαναν!) συνοδεύονταν από ακατανίκητη επίθεση εναντίον του αντίπαλου Βασιλιά.

Γεννήθηκε στην Μπρατισλάβα το 1818 και ήταν γερμανικής καταγωγής. Σπούδασε μαθηματικά και από το 1847 δίδασκε σε ένα γυμνάσιο της πόλης του. Οι σύγχρονοί του τον περιέγραφαν ως έναν ψηλό και καλοξυρισμένο άντρα, με ευχάριστη προσωπικότητα, πάντα φιλικό, τίμιο και ευγενικό, και κάπως ντροπαλό. Δεν είχε εχθρούς και όλοι τον ήθελαν στην παρέα τους. Έπαιζε σκάκι με κάθε ευκαιρία και, αν και ήταν ένας από τους καλύτερους δύο-τρεις παίχτες του κόσμου, δεν δίσταζε να παίζει με αντιπάλους κάθε δυναμικότητας και να δίνει τη συμβουλή του όποτε του την ζητούσαν. Η ήττα ακόμη και από κατώτερους παίχτες δεν έδειχνε να τον στενοχωρεί και δεν αναζητούσε δικαιολογίες γι’ αυτήν. Ήταν αυτό που θα λέγαμε σήμερα «αντιστάρ».

Παρά την συνεσταλμένη του φύση, όμως, στη σκακιέρα επάνω μεταμορφωνόταν. Οι συνδυασμοί και οι θυσίες του έχουν αφήσει εποχή. Ήταν τολμηρός και είχε ιδιοφυείς ιδέες, αν και δεν ήταν τόσο καλός στη στρατηγική, τουλάχιστον στην αρχή της καριέρας του, πράγμα που του κόστισε αρκετές ήττες.

Το 1851 έγινε στο Λονδίνο το πρώτο μεγάλο σκακιστικό τουρνουά όλων των εποχών. Κανείς δεν φανταζόταν τότε ότι ο νεαρός μαθηματικός από την Μπρατισλάβα θα είχε πιθανότητες να κερδίσει τα μεγαθήρια που έπαιρναν μέρος. Και όμως, ο Άντερσσεν κέρδισε πειστικά όλους τους αντιπάλους του και πήρε πανάξια την πρώτη θέση.
Μετά από αυτό επέστρεψε στα καθήκοντά του στο γυμνάσιο και περιορίστηκε μόνο σε φιλικές παρτίδες για πολλά χρόνια. Όμως το 1858 επισκέφθηκε την Ευρώπη ο μεγάλος Αμερικανός πρωταθλητής Πωλ Μόρφυ. Αφού κέρδισε όλους όσους αναμετρήθηκαν μαζί του, εξέφρασε την επιθυμία να συναντήσει τον Άντερσσεν. Ο Άντερσσεν ποτέ δεν έλεγε όχι. Στην περίοδο των σχολικών διακοπών κανονίστηκε το ματς στο Παρίσι. Ο Άντερσσεν έπαιξε όσο καλύτερα μπορούσε, αλλά τελικά έχασε. Αντί να προσπαθήσει να βρει δικαιολογίες για την ήττα του, είπε απλά ότι ο Μόρφυ ήταν καλύτερος και δεν έπεφτε στις παγίδες που του έστηνε.

Μετά όμως από αυτήν την ήττα πήρε το σκάκι ακόμα πιο σοβαρά. Ενώ μέχρι τότε ήταν ένας σπουδαίος επιθετικός παίχτης, που όμως δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία στην άμυνα, άρχισε στα 40 του χρόνια να μελετάει τη στρατηγική του παιχνιδιού και πολύ γρήγορα βελτιώθηκε σημαντικά. Το 1862 έγινε στο Λονδίνο άλλο ένα πολύ σπουδαίο τουρνουά και ο Άντερσσεν ήταν πάλι πρώτος, δείχνοντας μάλιστα μια διαφορετική, βαθύτερη ποιότητα στο παιχνίδι του. Εκείνη την εποχή θεωρήθηκε ότι ήταν ο καλύτερος παίχτης του κόσμου (μια και ο Μόρφυ είχε πια εγκαταλείψει το σκάκι). Όμως ποτέ δεν άφησε τα εκπαιδευτικά του καθήκοντα. Την ίδια χρονιά τού προσφέρθηκε μια ανώτερη θέση ως καθηγητής μαθηματικών και γερμανικής γλώσσας, την οποία δέχτηκε με προθυμία, και το 1865 έγινε διδάκτορας Φιλοσοφίας και Τεχνών στο Πανεπιστήμιο.

Το 1870 έγινε στο Μπάντεν-Μπάντεν το μεγαλύτερο τουρνουά μέχρι την εποχή εκείνη. Έπαιζαν όλοι ανεξαιρέτως οι κορυφαίοι παίχτες. Ο Άντερσσεν σε ηλικία 52 ετών ξαναβγήκε πρώτος, πετυχαίνοντας το καλύτερο αποτέλεσμα της καριέρας του.
Συνέχισε να βρίσκεται ανάμεσα στους πρώτους πέντε καλύτερους παίχτες του κόσμου, αλλά και να διδάσκει, μέχρι το θάνατό του το 1879.

Ο συνδυασμός που ακολουθεί είναι από την παρτίδα του εναντίον του Ντυφρέν, που παίχτηκε στο Βερολίνο το 1852. Αυτή η παρτίδα είναι από τις πιο διάσημες. Έχει μάλιστα αποκτήσει και όνομα! Λέγεται «αειθαλής» ή «πάντα ανθισμένη». Αυτοί που την ονόμασαν έτσι θέλησαν να τονίσουν την ομορφιά της, την αιωνιότητά της. Ο συνδυασμός του Άντερσσεν είναι τόσο ωραίος και εντυπωσιακός, που αφήνει ανεξίτηλη εντύπωση στο μυαλό μας.

Άντερσσεν-Ντυφρέν, Βερολίνο 1852
1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αγ4 Αγ5 4.β4 Αxβ4 5.γ3 Αα5 6.δ4 εxδ4 7.O-O
δ3 8.Ββ3 Βζ6 9.ε5 Βη6 10.Πε1 Ιηε7 11.Αα3 β5 12.Βxβ5 Πβ8 13.Βα4
Αβ6 14.Ιβδ2 Αβ7 15.Ιε4 Βζ5 16.Αxδ3 Βθ5 17.Ιζ6+ ηxζ6 18.εxζ6
Πη8 19.Παδ1 Βxζ3 20.Πxε7+ Ιxε7

21.Βxδ7+ Ρxδ7 22.Αζ5+ Ρε8 23.Αδ7+ Ρζ8 24.Αxε7# 1-0